Kunnen honden ook stress hebben? Ontdek meer over stress bij honden.

We leven in een 24/7-maatschappij, waarbij we het allemaal ontzettend druk hebben en van hot naar her vliegen, altijd ‘aan’ staan. Die drukte, onrust en stress heeft niet alleen een impact op onszelf, maar ook op onze trouwe viervoeters. Sommige honden hebben bijna net zo’n druk schema als hun baasjes, met ‘speelafspraken’, de uitlaatdienst, training bij de hondenschool, wandelingen, mee op bezoek bij oma, naar het terras en ga zo maar door. Maar ervaren honden ook stress? In deze blog bespreken we hoe honden stress ervaren en hoe we het kunnen voorkomen of verminderen.

Wat is stress?

We zijn er allemaal wel bekend mee, maar wat is stress nou eigenlijk? Stress betekent eigenlijk druk of spanning die een mens of dier kan ervaren als reactie op externe of interne prikkels. Dus een reactie op dat wat er om ons heen gebeurt, maar ook binnen in onszelf, bijvoorbeeld bij pijn.

Uit onderzoek blijkt overigens dat de stress die wij als mensen ervaren, door onze honden overgenomen kan worden. Andersom kunnen onrustige, gespannen honden ons ook weer onrustig maken, waardoor er een vicieuze stresscirkel ontstaat.

Hoe werkt stress?

Wanneer een mens of hond in een bedreigende of stressvolle situatie terecht komt, kan hij op verschillende manieren reageren. Dit is voor een groot deel instinctief, als een soort oerreactie of overlevingsstrategie. 

Een voorbeeld om te illustreren hoe stress werkt in ons lichaam:

Je bent op vakantie met je hond en jullie gaan een stukje wandelen. Opeens horen jullie geritsel in de struiken en staan jullie oog in oog met een wolf. De wolf wil zijn territorium verdedigen en laat grommend zijn tanden zien. In een flits van een seconde maken jij en je hond de beslissing om te vluchten. Jullie rennen zo hard als jullie kunnen naar het dorp en gelukkig lukt het om de wolf achter jullie te laten. Pas daarna besef je eigenlijk pas langzaam wat er net gebeurd is… Instinctief nam jullie lichaam het over als bescherming tegen dit gevaar.

Jullie lichaam was in één klap klaar om te vluchten. Alle spieren spanden zich aan, bloed trok naar de spieren, de hartslag nam toe, de ademhaling werd sneller en oppervlakkiger; allemaal om in actie te kunnen komen. Pas nadat het gevaar geweken is, kunnen jullie weer tot rust komen.  

Vechten, vluchten of bevriezen

Zowel bij mensen als bij dieren zien we de volgende primaire reacties terug die vanuit het zenuwstelsel worden aangestuurd:

• Fight – vechten: De hond kiest voor de aanval of agressie als reactie op de spannende situatie.
• Flight – vluchten: Als reactie op een spannende situatie vlucht de hond of probeert hij te vluchten (maar het lukt niet omdat hij aan de lijn zit).
• Freeze – bevriezen: De hond kiest niet voor vechten of vluchten, maar hij bevriest en verlamt als het ware. Dit zie je soms ook gebeuren bij een hert die de weg wil oversteken. In plaats van te vluchten voor het gevaar, bevriest het dier in één klap en blijft verstijft in de koplampen staren.

Eigenlijk kan er nog een vierde reactie aan toegevoegd worden:

• Fiddle about, wat min of meer neerkomt op gek doen of iets doen wat niet logisch lijkt in de context, wat geen duidelijk doel lijkt te hebben. Ken je dat? Dat je hond opeens als een gek rondjes gaat rennen met een aangeknepen staart en zich een beetje als een clown gedraagt. Dit ziet er misschien grappig uit, maar eigenlijk ervaart hij stress en weet hij zich geen raad met de situatie.

Is stress goed of slecht?

Is stress per definitie slecht? Nee, stress kan ook helpen om beter te presteren, bijvoorbeeld tijdens een sportwedstrijd. Stel je doet samen met je hond mee aan een sportwedstrijd en jullie wachten gespannen tot jullie het startsein krijgen. Die spanning helpt zowel jou als jouw hond om de focus erbij te houden en alert te zijn. Ook gaat er meer zuurstof naar de longen, het hart pompt harder, er gaat meer energie naar de spieren; allemaal voor een betere prestatie. Zonder enige vorm van stress of “gezonde spanning” kan het dan misschien zelfs lastig zijn om goed te presteren. In dit geval hebben we het over kortdurende of acute stress.

Als dit dus kortdurend is, dan is het prima; het lichaam bereidt zich voor op actie en achteraf kan het weer terug naar de ruststand. Als de stress echter langdurig is of als de ene stressvolle situatie de ander steeds opvolgt, dan kan de stress chronisch worden, met alle lichamelijke en geestelijke gevolgen van dien. De stresshormonen die steeds maar weer vrijkomen stapelen zich dan op in het lichaam. Zo kan er een disbalans ontstaat tussen actie en rust.

Tips om stress te verminderen

Honden kunnen dus ook zeker stress ervaren. Voordat jij daar juist weer stress van krijgt, deel ik wat tips om stress bij honden te verminderen.

• Hondenmassage
• Goede slaap
• Kauwen
• Mentale uitdaging
• Supplementen
• RelaxoPet Pro

Hondenmassage

Hondenmassage? Jazeker, hondenmassage! Dit biedt ontzettend veel voordelen. Zo leert een hond door massage spanning sneller los te laten en komt er een betere balans in het ervaren van diverse emoties. Lees hier binnenkort meer over.

Goede slaap

Slaap is een van de beste manieren om te herstellen van fysieke en mentale stress. Het is dan wel belangrijk dat het om goede slaap gaat. Als een hond te weinig of niet diep genoeg slaapt, is er te weinig tijd om te herstellen van alle indrukken en om stresshormonen in het lichaam af te bouwen. Wist je dat stresshormonen binnen seconden worden aangemaakt, maar dat het vervolgens uren – wel 5 tot 8 uur! – duurt om het weer af te breken? Daarom enkele tips voor goede slaap bij honden:

Zorg voor een comfortabele ligplaats. Sommige honden vinden het geen enkel probleem om op de vloer te liggen en kunnen daardoor wat gemakkelijker een prettige plaats in huis zoeken. Sommige honden willen echter graag een zachtere ondergrond, gewoon omdat ze dat prettig vinden of vanwege fysieke ongemakken. Kijk naar de voorkeuren van jouw hond.

Zorg daarnaast voor een ligplaats op een rustige plek. Als de ligplaats van de hond op een drukke plek in huis staat, bijvoorbeeld naast de deur van de woonkamer waardoor er steeds iemand langsloopt, zal het lastig worden om diep en goed te slapen.

Kauwen

Kauwen kan voor honden rustgevend en ontspannend werken. Kauwen op een bot kan er bijvoorbeeld voor zorgen dat de hormonen dopamine en endorfine worden aangemaakt, wat de hond een prettig gevoel oplevert. Ook is het een soort uitlaatklep om spanning los te laten.

Mentale uitdaging

Mentale uitdaging is minstens zo belangrijk als lichamelijke beweging, misschien nog wel belangrijker. Dit is helaas vaak nog een ondergeschoven kindje, terwijl het zo ontzettend belangrijk is en veel voordelen biedt. Door de hersenen regelmatig aan het werk te zetten, houd je ze soepel en actief. En wist je dat een hond na zo’n 10 tot 15 minuten passende mentale uitdaging al een moe en voldaan gevoel kan bereiken? Het is heel intensief voor honden, maar werkt tegelijkertijd ook heerlijk ontspannend. In de blog over verveling kun je hier nog meer over lezen. Een paar tips om gemakkelijk te starten met mentale uitdaging voor je hond:

Snuffelkleed

Een snuffelkleed is een mat of kleed met allemaal slierten van fleecemateriaal, alsof het een soort grasmat is. Tussen die slierten kun je brokken of stukjes beloningssnack verstoppen. De hond kan uitgebreid met zijn neus aan de slag om de voertjes op te sporen.

Puzzels

Er bestaan puzzels in allerlei maten en met verschillende moeilijkheidsgraden. Zo heb je puzzels waarbij de hond onderdelen van de puzzel moet verschuiven, omduwen, optillen of opentrekken. Als je een puzzel hebt met meerdere moeilijkheidsgraden, begin dan met het gemakkelijkste niveau als je hond nog niet gewend is aan het puzzelen.

Voerbal

Dit is een bal met een gat erin waar je brokjes of snacks in kunt stoppen. Je hond kan die voertjes er al rollend uitkrijgen. Hij kan hiervoor zijn poten of bek gebruiken of zelfs de bal optillen en laten stuiteren. Dit stimuleert het probleemoplossend vermogen en is een leuke manier om (een deel van) de maaltijd van je hond te geven.

Kong

Een Kong is een rubber hondenspeeltje met een gat aan de bovenkant. Hierdoor kan de Kong gevuld worden met lekkers. Vaak wordt voor iets klevends gekozen, zoals pindakaas, worst of natvoer, eventueel aangevuld met brokjes of andere hardere stukjes. Er zijn heel veel Kong-recepten online te vinden. Het is een fantastische manier om je hond te laten werken voor het lekkers dat hij krijgt. Sommige honden zullen de Kong tussen hun poten klemmen en bijten en likken om bij het materiaal te komen. Andere honden rollen en gooien de Kong juist om het voer te verkrijgen.

Welke Kong is geschikt voor jouw hond?

• De blauwe en roze Kong is geschikt voor een puppy dankzij het zachtere materiaal
• De rode Kong is voor de volwassen hond met een gemiddelde bijtkracht
• De zwarte Kong is van zeer sterk materiaal en daarmee geschikt voor de hond met een sterke kaakkracht die erom bekend staat materiaal kapot te bijten
• De paarse Kong is voor de oudere hond die wat meer moeite krijgt met kauwen

Kong wobbler

Een leuke variatie op de ‘standaard’ Kong is de Kong wobbler. Bij de Kong wobbler zit het gat niet aan de bovenkant, maar aan de zijkant in het midden. Je kunt deze Kong vullen met gewone brokken of beloningssnacks. Wobbler betekent letterlijk wiebelaar en dat is precies wat de bedoeling is. Je kunt deze Kong rechtop zetten en als je hond hem met zijn poten of neus aanraakt, zal de wobbler heen en weer wiebelen. Als je hond hard genoeg de wobbler heen en weer wiebelt, rolt of omgooit, zullen de brokjes eruit vallen.

Slow feeder

Gulzige eters die hun maaltijd razendsnel op hebben, lopen meer risico op een maagtorsie en overgewicht. Slow feeders, ook wel bekend als anti-schrokbakken, zijn uitermate geschikt om deze honden wat rustiger te laten eten.

Algemene tips bij deze denkspellen

Zorg voor een stroeve ondergrond als je een snuffelkleed of slow feeder gebruikt, zodat het materiaal niet steeds verschuift. Voorbeelden: een tapijttegel, een yogamat of een antislipkleedje.

Begin klein, zodat de hond gemakkelijk en snel de voertjes kan verkrijgen. Als je te moeilijk start, kan je hond gefrustreerd raken. En dat is nou juist niet wat we willen; we willen de hond laten ontspannen door de denkspellen.

Het is mooi als je hond zelf druk aan de slag gaat met deze ontspannende inspanningen, maar hij zal aan het begin misschien niet helemaal begrijpen wat de bedoeling is. Begeleid hem daarom indien nodig.

Krijgt jouw hond vers vlees? Kies dan voor afwasbare puzzels en denkspellen, zodat je het materiaal na een snuffelsessie weer schoon kunt maken.

Supplementen

Als een hond veel stress ervaart, dan zijn medicijnen of supplementen nooit een opzichzelfstaande oplossing. Supplementen kunnen echter wel een mooie aanvulling om stress te verminderen.

Denk bijvoorbeeld aan de Bach Rescue druppels speciaal voor huisdieren. Dit is een voedingssupplement op natuurlijke basis die helpt om jouw hond wat te kalmeren in spannende situaties.  

Vind je het toedienen van druppels onhandig? Dan kun je ook kiezen voor de capsules van Zylkene. Ook dit is een natuurlijk voedingssupplement dat verlichting kan bieden bij spanning en stress. Je kunt de capsule in zijn geheel geven of over het eten van je hond strooien. Er bestaat ook een smakelijke kauwtablet; Zylkene Chews.

Is je hond niet zo gemakkelijk in het opeten van zulke supplementen? Dan kun je ook kiezen voor de Adaptil verdamper. Deze verdamper verspreidt rustgevende feromonen in huis die helpen om je hond een kalm gevoel te geven. Je hoeft de verdamper alleen maar in het stopcontact te steken. Heb je juist iets nodig om jouw hond onderweg te kalmeren, bijvoorbeeld tijdens een autorit? Dan is de Adaptil Transport Spray een handige optie.

Relaxopet Pro

De Relaxopet Pro is een apparaatje dat speciaal gecomponeerde geluidsgolven en trillingen produceert die zorgen voor een onbewuste, diepe ontspanning bij jouw hond. Gemakkelijk te gebruiken wanneer je thuis bent of juist de deur uit gaat. Heb je zowel een hond als kat? Dan kun je ook de RelaxoPet Easy kiezen, die zowel voor honden als katten geschikt is.

Balans tussen actie en rust

Tot slot is een balans tussen rust en actie cruciaal voor een ontspannen en gelukkige hond. Denk aan een uitgebalanceerde mix tussen lichamelijke beweging, mentale uitdaging, slaap en ontspannende activiteiten.

Stel jouw hond is onrustig en stuitert heen en weer. Wat zou jij met je hond gaan doen? Misschien denk je dat je hond zijn energie kwijt moet en ga je met hem wandelen, fietsen of ballen gooien. Even lekker moe maken, de energie eruit. Maar is dit wel altijd de juiste aanpak? Een onbalans kan twee kanten op gaan; een hond die te weinig wordt uitgedaagd of juist een hond waar te veel van wordt gevraagd. Daarom is balans hier ook echt het sleutelwoord. Kijk goed naar je hond voor het antwoord.